brzozowski stanisław legenda młodej polski

Pokrewne

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W danej chwili zajmuje nas romantyzm przede wszystkim w tej formie, w jakiej zosta� on uj�tyi zrozumiany przez mySl M�odej Polski.Na ogó� M�oda Polska poczu�a si� spadkobierczyni�romantyzmu, wskrzesicielk� jego tradycji.W jaki sposób to zrozumia�a? Na czym zasadza�osi� pokrewie�stwo? Stosunek jest bardzo charakterystyczny: mo�na powiedzie�, �e ci�gn�oM�od� Polsk� do romantyzmu to, co by�o jego fatalizmem, odosobnienie, odci�cie od �ycia.Romantycy usi�owali je przemóc, wyrówna� wysi�kiem ducha przedzielaj�c� ich od �ycia prze-paS�.Ca�y romantyzm polski zawarty jest w symbolicznym rzucie Kordiana z wierzcho�ka Alpna ziemi� ojczyst�: wszyscy oni byli nieustannie wyt�eni, naprzód podani ku ziemi, ku z��cze-niu si� z realnym, krwistym �yciem, walczyli nieustannie z pustk� i padali jej ofiar�, gdy my-Sleli, �e j� przemogli, tworz�c ca�e duchowe gmachy, które zast�pi� mia�y swobodne, bezpo-Srednie obcowanie z organizmem narodowym.M�od� Polsk� olSniewa�y te w�aSnie duchowekonstrukcje.Romantycy usi�owali przemóc w sobie upiora.M�odej Polsce upiór w�aSnie by�g��bi� i prawd�.Tam widmo - duch by�o losem - wrogiem, tu celem.Sta� si� duchem, przesta�by� cz�owiekiem - to wygl�da�o na usprawiedliwienie.W ogóle romantyzm s�u�y� M�odej Pol-sce jako prawzór jej i uzasadnienie.Poniewa� niemoc by�a kl�tw� tamtych wielkich, wi�c sta�asi� ona w oczach tych dzisiejszych ich zas�ug�.Ich samotnoS�: m�cze�stwo i kl�ska - sta�a si�dzisiaj szczytem i dum�; ka�da pora�ka - zwyci�stwem.I tak prze�ywano ich dramat w odwrot-nym kierunku: wydawa�o si� wi�c, �e sami romantycy siebie niedostatecznie znali.Ka�dy czu�si� powo�anym do t�umaczenia S�owackiemu i Mickiewiczowi, jak wielkimi byli olbrzymami.Powsta� pewien gatunek histerycznego kultu (odmów pacierz - lecz na wspak), na ogól mo�naby tu mówi� o powtórnym pogrzebaniu romantyzmu: zjawisko ciekawe i zas�uguj�ce, bySmysi� z nim bli�ej zapoznali.Musimy tu oczywiScie poprzesta� na zasadniczych rysach, lecz samasprawa zyskuje przez to na wypuk�oSci.Z umys�u rozpoczynam od pisarza, który zosta� przez M�od� Polsk� istotnie odkryty, jak do-t�d po to, by po d�ugich latach przemilczenia sprawdzonym zosta�o, �e przegadanie jest odniego stokro� z�oSliwsze i niebezpieczniejsze.871To, co okazuje si� nam jako styl artysty i pisarza, jako jego ustalony i zamkni�ty Swiat, jestzawsze wynikiem d�ugiego i g��bokiego procesu duchowego; tym, co mia�o naprawd� zna-czenie, jest ten proces w�aSnie: geniusz i talent utajone s� zawsze w samym �yciu, s� posta-ci� �ycia nat�onego i rozleg�ego.Krytyka nazbyt �atwo zatrzymuje si� na powierzchni za-styg�ej i zako�czonej fizjognomii, nazbyt �atwo s�dzi, �e w tym, co z zewn�trz jest dostrze-galne jako ró�nica, - zamkni�ta jest istotnie si�a �ywa indywidualnoSci twórczej.S�dy pol-skiej krytyki o Norwidzie nale��, jak mi si� zdaje, do tego w�aSnie typu; s�dz�, �e proceswykrystalizowywania si� stylu Norwida czyli sam Norwid �ywy - jest do dziS dnia niemalca�kowicie obcy komentuj�cym go i podziwiaj�cym wielbicielom.To, co znamy z Norwida,jest w�aSciwie zewn�trzn� lini� skamienienia jego duchowego �ycia, tak, jak t�a�o ono poduciskiem ca�kowitego osamotnienia: samo �ycie wewn�trzne, zatajone pod t� kamienn�mask� jest dotychczas ma�o rozumiane.Znamy z Norwida w�aSciwie postaw�, gest, nie to,co �y�o poza postaw�.I mo�e trudno sobie wyobrazi� bardziej ca�kowity antagonizm, ni� ten,jaki istnieje pomi�dzy rozumieniem Norwida, a tym, co dzisiaj za kult jego uchodzi.Dobit-nie mo�na to w ten sposób okreSli�, �e forma Smierci, jak� tragizm losu Norwidowi na-rzuci�, sta�a si� dla nas treSci� jego dzie�a, to jak go Swiat zabija� - istot� jego �ycia.Z Nor-wida wzi�liSmy mask� poSmiertn�, i ten jej odlew gipsowy ukazujemy jako �yw� twarz po-ety.A mo�e niewielu jest poetów i pisarzów, dla których w tym stopniu by�oby takie uto�sa-mienie niezrozumieniem ich.TreSci� bowiem dramatu Norwida jest to, �e �y� nie móg�, niemóg� �y� tym �yciem, jakie mia� w sobie, �e ca�y bieg jego �ywota by� tylko nieustann� sa-moobron�, m�nym wysi�kiem nieuronienia niczego ze Swiata, jaki mia� w sobie.Gdy jed-nak szuka si� duszy Norwida w samym tym negatywnym fakcie, gdy si� go odnajduje tylkow geScie oporu, jaki stawia� Swiatu, gdy si� wielkoS� jego widzi nie w tym, czym by� onw swoim wn�trzu, w swym samotnym przeSwiadczeniu, lecz w tym, �e to przeSwiadczeniesamotnym, zamkni�tym pozosta�o, grzebie si� ten wielki umys� ponownie [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

agnieszka90.opx.pl