[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Długość tych małp razem z ogonem dochodzi do 1,35 m.[41] Samiki - tytoń w narzeczu Yahua.[42] Tivi - sól w narzeczu Yahua.[43] Dzień dobry, kumie.[44] Dzień dobry.[45] Kurara - trucizna wytwarzana z wyciągu kory kilku gatunków kulczyby (Strychnos toxifera, S.cogens, S.schomburgkii), z cebuli rośliny Burmannia albo ze śluzowatej substancji korzeni Cissus ąuadrialata - używana przez Indian południowoamerykańskich do zatruwania strzał do łuków i dmuchawek.[46] Maniok, zwany w Ameryce Południowej "kassawa" (Manihot Utilissima pohl), należy do wilczomleczowatych (Euphorbiaceae).Jest jedną z najdziwniejszych roślin uprawnych, bowiem bulwy jej zawierają glukozyd rozpadający się łatwo pod wpływem fermentacji na inne związki i wydzielający silną truciznę - kwas pruski.Ludzie już w pradawnych czasach nauczyli się usuwać z manioku trujące składniki.Maniok rośnie dziko w całej Brazylii i stamtąd, w czasie handlu niewolnikami, rozpowszechnił się w całej strefie tropikalnej.Jest to krzew wysoki do 3 m, o dużych, dłoniasto podzielonych liściach na długich ogonkach.Owoce jego stanowi trójdzielna torebka.Pod ziemią tworzy bulwy o długości do 60 cm i wadze do 5 kg.Brazylijska odmiana bulw zawiera bardzo mało glukozydu i dlatego można spożywać je po ugotowaniu jak ziemniaki.Z manioku wyrabia się mączkę zwaną tapioką.[47] Mowa o dr.Harveyu Basslerze, Amerykaninie pochodzenia niemieckiego, który prawdopodobnie w latach 1920-1935 z ramienia Standard Oil Company kierował pracami poszukiwawczymi w Peru.Równocześnie prowadził badania przyrodnicze i antropologiczne.Jego zbiór biblioteczny na tematy Ameryki Południowej obejmował 32 000 tomów.Zgromadził u siebie w domu okazy florynistyczne i etnograficzne, jakich nie posiadały muzea brytyjskie i niemieckie.Miał także pokaźny zwierzyniec.Jego ekspedycje badawcze docierały od Mądre de Dios do źródła Putumayo i od rzeki Jivari po górny Maranon.Z doświadczeń i wiedzy Basslera korzystało wielu uczonych i pisarzy, którzy pisali o Peru.[48] Po raz drugi biali odkryli to wojownicze plemię dopiero około 1948 roku, kiedy to w górach Ekwadoru zaczęto budować lotniska na terenach zamieszkanych przez Jivarow.Jivarovie, w liczbie około 15 000, zamieszkują góry Ekwadoru, na północ od rzeki Maranon i częściowo w Peru.Osiedla swe budują na wzgórzach w celu łatwiejszej ich obrony.Mieszkają w podłużnych, pojedynczych domach, w których jeden koniec zajmują mężczyźni, a drugi kobiety.Trudnią się rolnictwem, myślistwem i rybołówstwem.Uprawa ziemi odbywa się przy zachowaniu specjalnych obrzędów; podczas siewów malują swe ciała odpowiednimi kolorami farb, nakładają specjalne stroje, śpiewają na cześć bogini Ziemi, Nungui, tańczą rytualne tańce.Tytoń, jako świętą roślinę, wolno uprawiać tylko mężczyznom.Myśliwi idąc na łowy malują ciała na czerwono oraz zasypują sobie i psom oczy "magicznym pieprzem", co ma ułatwiać tropienie zwierzyny.Broń ich stanowią świstuły, oszczepy, łuki i noże.Lubują się w ozdobach.Na uroczystości plemienne malują się na czerwono i czarno, a do modlitwy czernią zęby.Ich czarownicy znają sporo leków przeciwjadowych i zwalczających choroby.[49] Kampowie (Campa) zwani także Anti lub Chuncho - jedno z najpotężniejszych plemion indiańskich w Peru nad górną Ukajali, zamieszkujące ogromne tereny w trójkącie rzek: Ukajali, Pachitea, Tambo i Perene.Szczep dzieli się na trzy grupy: Atiri - mieszkańcy rzecznych wybrzeży, Antaniri kryjący się w głębi lasów i Amatsenge, najdziksi, zamieszkali na stokach Andów.Kampowie są obecnie jednym z nielicznych już ludów Ameryki Południowej, które zachowały swoje prastare obyczaje i zwyczaje.[50] Grań Pajonal - obszar stepowego wyżu leżący w Peru u podnóża wschodnich stoków Andów między rzekami - Pachitea, Ukajali, Tambo i Perene.Powierzchnia tego wyżu wynosi około 100 tyś.km2.[51] Biegi rzek dzieli się na górny i dolny; Ukajali od źródeł do miejsca, w którym wpada do niej Pachitea zwana jest Alto Ukajali (górna), a od Pachitei do miejsca jej zlewu z rzeką Maranon - Bajo Ukajali (dolna).[52] Montania - podgórska strefa Andów Peruwiańskich, na przejściu od Kordyliery Wschodniej do Niziny Amazonki; ciągnie się od dolnej Ukajali do granicy z Boliwią na szerokości 200 km.[53] Odprzodowa, ręczna broń palna z zamkiem kapiszonowym, złożonym z rurki doprowadzającej płomień do prochu znajdującego się w komorze lufy i kurka sprężynowego z mechanizmem spustowym.Broń tego typu została wynaleziona w Anglii na początku XIX w.[54] Kuźma (Cushma) - ubiór indiański w rodzaju długiej koszuli nakładanej przez głowę.Noszą go mężczyźni i kobiety, z tym że kuźmy męskie posiadają podłużne wycięcia na szyję, a kobiece poprzeczne.[55] Cana brava albo chikotza - trzcina rosnąca przy brzegach większych rzek.[56] Camposy (port.) - wolne przestrzenie; znajdują się w Ameryce Południowej między obszarami zwrotnikowymi a podzwrotnikowymi.W zależności od stopnia zadrzewienia rozróżnia się szereg odmian kamposów aż do prawie bezdrzewnej sawanny trawiastej, stanowiącej przejście do stepu.[57] Trzy najdłuższe rzeki na Ziemi to: Nil w Afryce o długości 6671 km, posiadający dorzecze 2870 tyś.km2 z rzeką źródłową Kagerą, która uchodzi do Jeziora Wiktorii i stamtąd wypływa jako Nil Wiktorii; Missisipi w Ameryce Pomocnej, mająca z Missouri długość 6418 km i o dorzeczu 3275 tyś.km2 oraz Amazonka o długości 5500 km z dorzeczem 7050 tyś.km2.[58] Bifurkacja - rozdzielenie się rzeki na dwa lub kilka ramion, które dalej płyną nawet w zmiennych kierunkach i należą do różnych dorzeczy.Rzeki bifurkujące występują na nizinnych, bagnistych terenach, przy bardzo małym spadku rzek.Zmiany kierunku spływu wód w tych rzekach zależą od stanu wody, ilości opadów, śniegu, kierunku wiatrów itp.[59] Amazonka corocznie wlewa do Atlantyku 3,8 tyś.km2 wody.[60] Mowa o wyprawie opisanej w powieści pt.Tomek na tropach Yeti.[61] Belem do Para (dawna nazwa: Santa Maria de Belem do Grao Para, czyli Święta Maria Betlejemska z Grao Para) jest stolicą stanu Para, a zarazem największym miastem w północnej Brazylii.Miasto założone na początku XVIII w., posiada wiele zabytków architektury kolonialnej.[62] Kalifornia - stan na zachodzie USA, leży nad Oceanem Spokojnym.Ma powierzchnię 411 015 km2 i jest trzecim pod względem wielkości stanem po Alasce i Teksasie.W 1840 r., koło Coloma odkryto złoto.Podczas gorączki złota w ciągu dwóch lat napłynęło tam około 90 tyś.ludzi.Alaska, odkryta przez ekspedycję rosyjską w 1741 r.i sprzedana USA za 7,2 min dolarów w 1867 r., jest największym ze stanów USA.Ma powierzchnię l 519 000 km2.W latach 1896-1902 odkryto tam złoto.Klondike - region w Kanadzie w środkowo-zachodniej części terytorium Jukon.Tam właśnie znaleziono złoto w 1896 r.w Bonanza Creek.Gorączka złota ściągnęła tam z USA w przeciągu roku ponad 30 tyś.poszukiwaczy.[63] Wody Amazonki wzbierają dwukrotnie w ciągu roku i wtedy poziom ich podwyższa się od 15 do 20 m.Większe spiętrzenia wód trwają od lutego do czerwca, zaś mniejsze od października do stycznia.[64] Marajo (Ihla de Marajo) największa rzeczna wyspa na Ziemi; powierzchnia jej wynosi około 48 tyś.km2 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • agnieszka90.opx.pl