Arystoteles Polityka

Pokrewne

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Pochodzi tostąd, że niełatwo by mu to przyszło powiedzieć.Nie daje się to bowiem określić,skoro według niego tyrania powinna by przejść w najprzedniejszy i najlepszyustrój, bo tylko w takim razie istniałaby ciągłość i zamknięty krąg przemianustrojowych.Tymczasem tyrania przechodzi i w tyranię, jak np.w Sykionie, gdziepo tyranii Myrona nastąpiła tyrania Klejstenesa113, i w oligarchię, jak byłoz tyranią Antileonta w Chalkis114, i w demokrację, jak tyrania następców Gelona115w Syrakuzach, i w arystokrację, jak tyrania Charilaosa w Lacedemonie i tyraniaw Kartaginie116.4.W tyranię znów przechodzi też i oligarchia, jak to było na Sycyliiz wszystkimi niemal oligarchiami: i tak w Leontinoj przeszła oligarchia w tyranięPanajtiosa117, w Geli w tyranię Kleandra118, w Region w tyranię Anaksylaosa119,a tak samo było w wielu innych miastach.Bezpodstawne jest też jego twierdzenie, że przejście w oligarchię dlatego siędokonuje, ponieważ ludzie zajmujący urzędy są chciwi pieniędzy i uprawiają lichwę,a nie dlatego, że ludzie znacznie górujący majątkiem uważają za niesprawiedliwe,aby ci, co nic nie posiadają, mieli równy udział w rządach, jak posiadający.W wieluoligarchiach robienie interesów pieniężnych nie jest dozwolone, przeciwnie, sąprawa zabraniające tego, w Kartaginie zaś, która ma ustrój demokratyczny, robi siętakie interesy, a jednak dotąd nie przyszło tu do zmiany ustroju.5.Tak samo nieuzasadnione jest twierdzenie, że oligarchia przedstawia dwapaństwa: bogatych i ubogich.Dlaczegóż miałoby tak być w tym tylko ustroju, a niei w lakońskim również lub jakimkolwiek innym, w którym nie wszyscy równąposiadają własność lub też nie wszyscy pochodzą z równie szlachetnych rodów?Przecież choć nikt nie został biedniejszy, aniżeli był poprzednio, przechodzą mimo113Myron był synem założyciela tyranii w Sykionie, Ortagorasa, a Klejstenes jego bratemstryjecznym, który po zamordowaniu Myrona zdołał jednak opanować sytuacje i ujął władzę wswe ręce.114Skądinąd nieznany.115Charilaos lub Charillos, król spartański z rodziny Eurypontydów, miał panować w IX w.p.n.e.Na okres jego rządów przypadałaby działalność prawodawcza Likurga.Według wersji, zaktórą idzie tu Arystoteles, miał on jakoby władać w sposób samowolny ( tyrański"), aż obalonyzostał przez Likurga; według innej tradycji, podporządkował się reformom Likurga.116Imię tyrana wypadło lub nie było znane autorowi.Może jednak powinno tu być wChalkedonie", jak przyjmują niektórzy wydawcy, zwłaszcza że i Arystoteles nazywa ustrójKartaginy demokratycznym.Greckie nazwy Karchedon (Kartagina) i Kalchedon (Chalkedon) złatwością mogły być pomylone.117Por.wyżej, rozdz.8, � 4 i przypis 71.118Między 505 a 498 r.119W latach 494-475. 146to z oligarchii do demokracji, jeśli ubodzy zyskają większość, i z demokracji dooligarchii, jeśli zamożni wezmą górę nad pospólstwem, a jedni zaniedbują sweinteresy, drudzy zaś bacznie ich pilnują.Choć wiele jest przyczyn, które wywołująprzemiany ustrojów, Sokrates wymienia tylko jedną, a mianowicie, iż ludzie przezrozrzutność i długi lichwiarskie ubożeją, jak gdyby wszyscy, czy też większość ichod początku była bogaczami.6.Jest to jednak zupełnie błędne; przeciwnie, bywa tak, że obywatele grającyprzewodnią rolę, gdy stracą swój majątek, wszczynają przewroty, a natomiast, jeślisię to innym przydarzy, nic z tego poważniejszego nie wynika.Dokonywanew takim razie przewroty bynajmniej też nie idą częściej w kierunku demokracjiniż innego ustroju.Dochodzi nadto do zaburzeń i zmian ustroju, jeśli ludzie niemają dostępu do godności, jeśli są niesprawiedliwie albo i zelżywie traktowani,120choćby nawet nie roztrwonili majątku dlatego, że wolno im robić, co zechcą.Przyczyną tego jest, zdaniem Sokratesa, nadmierna wolność.A choć wiele jestrodzajów oligarchii i demokracji, Sokrates mówi o ich przemianach tak, jak gdybyobie jednego tylko były rodzaju.Ksi ę ga szóst a1.Jak należy urządzić ustrój demokratyczny?Założeniem jego jest wolność, równość i sprawiedliwość.Trudności przy realizowaniu tych zasad1.Była więc mowa poprzednio, jak liczne i jakiego rodzaju są różnice,występujące w obradującej i rozstrzygającej władzy państwowej, tudzież różnicew organizacji urzędów i sądów, przy czym wskazano, jaka forma odpowiada temuczy innemu ustrojowi; mówiliśmy następnie o upadku i zachowaniu ustrojów,a mianowicie, jakie są początki i przyczyny obu tych zjawisk.Skoro zaś sięokazało, że jest więcej rodzajów demokracji, a podobnie innych ustrojów, nie odrzeczy będzie rozważyć, co, być może, jeszcze w tym względzie pozostało dopowiedzenia, i podać właściwy, poszczególnym ustrojom odpowiadający sposóburządzenia.2.Ponadto, przy wszystkich tych formach, które omówiliśmy, należałobyrozważyć ich różne połączenia, bo te ich kombinacje pociągają za sobą przemianęustrojów, tak że arystokracje przybierają charakter oligarchiczny, a politejebardziej demokratyczny.Mówiąc o połączeniach, które należy rozpatrzyć, a któredotąd rozpatrywane nie były, mam na myśli np.wypadek, kiedy rada i wyboryurzędników są urządzone w sposób oligarchiczny, natomiast sądy arystokratycznie,120W tekście prawdopodobnie luka, jak to przyjmował B.Schneider, a za nim Immisch [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

agnieszka90.opx.pl