[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Niemal pięćdziesiąt lat po wyzwoleniuz hitlerowskich obozów śmierci, gdzie znajdowali się na skraju śmierci głodowej, byli świadkamimordowania swoich bliskich i żyli w nieustannym strachu, ludzi tych nadal nawiedzały żywewspomnienia tamtych chwil.Jedna trzecia z nich mówiła, że odczuwa ogólny strach.Prawie trzyczwarte twierdziło, że nadal wpada w niepokój na widok wszystkiego, co przypomina imprześladowania, jakich doznali ze strony nazistów widok munduru, pukanie do drzwi, szczekaniepsów czy słup dymu unoszący się z komina.Około 60 procent powiedziało, że nawet po półwieku myśli o holokauście prawie codziennie; wśród tych, którzy wykazywali utrzymujące sięobjawy wstrząsu, ośmiu na dziesięciu nadal miewało koszmarne sny.Jak powiedziała jedna zocalałych osób:  Jeśli przeżyłeś Auschwitz i nie masz koszmarów, to nie jesteś normalny.Przerażenie zastygłe w pamięciOto słowa czterdziestoośmioletniego weterana wojny wietnamskiej, wypowiedziane bliskodwadzieścia cztery lata po przeżyciu strasznych chwil w odległym kraju:Nie mogę oswobodzić się od tych wspomnień! Te obrazy powracają jak żywe, ze wszystkimiszczegółami, przywoływane rzeczami mającymi z nimi minimalny związek, takimi jaktrzaśnięcie drzwi, widok kobiety o orientalnych rysach, dotyk bambusowej maty albo zapachwieprzowiny pieczonej na rożnie.Ostatniej nocy poszedłem spać i wreszcie spało mi siędobrze.Wczesnym rankiem nadeszła burza i nagle z hukiem uderzył piorun.Obudziłem się wjednej chwili, zdjęty lękiem.Jestem z powrotem w Wietnamie, w środku pory deszczowej, napierwszej linii walki.Jestem pewien, że zostanę trafiony następną salwą i zginę.Mam ręcezimne jak lód, ale po ciele spływa pot.Czuję, że wstaje mi każdy włos na głowie.Nie mogęzłapać tchu, a serce wali jak młot.Czuję zapach mokrej siarki.Nagle widzę, co zostało z mojegokumpla Troya.resztki przesłane na bambusowej tacy przez Vietcong z powrotem do naszegoobozu.Następna błyskawica i łoskot gromu sprawiają, że tak wysoko podskakuję na łóżku, żespadam na podłogę.3To straszne wspomnienie, tak żywe i szczegółowe mimo iż od czy tamtej chwili minęło ponaddwadzieścia lat, ma nadal taką samą j siłę wzbudzania strachu w tym byłym żołnierzu jakwydarzenie, które zostało w nim utrwalone.Wstrząs pourazowy jest niebezpiecznym obniżeniemnerwowego progu alarmu sprawiającym, że odczuwająca go osoba reaguje na normalne w życiusytuacje tak, jakby przedstawiały one zagrożenie dla jej życia.Zasadniczą rolę w tym potężnymoddziaływaniu na umysł zdaje się odgrywać omawiane w rozdziale II połączenie wyzwalającereakcję porwania - im bardziej brutalne, wstrząsające albo straszne jest wydarzenie, któreuruchamia reakcję porwania, tym trudniej jest je wymazać z pamięci.Nerwową podstawą takichwspomnień zdaje się być szeroko rozprzestrzeniający się proces zmian chemicznych w mózgu,który rozpoczyna jeden jedyny przypadek porażającego strachu.4 Aczkolwiek odkrycia dotyczącenatury i charakteru wstrząsu pourazowego dotyczą z reguły pojedynczych wydarzeń, to podobnekonsekwencje mogą wynikać z okrucieństw, których pada się ofiarą w przeciągu wielu lat, co ma3 Za: M.Davis,  Analysis of Aversive Memories Using the Fear-Potentiated Startle Paradigm , w: N.Butters, L.R.Squire (red.), The Neuropsychology of Memory, New York: GuilfordPress,1992.4 Naukowe wyjaśnienie przyczyn szczególnie uporczywego utrzymywania się takich wspomnień przedstawił LeDoux w:  Indelibility of Subcortical Emotional Memories , Journalof Cognitive Neuroscience (1989), t.1, s.238 - 43.181 Daniel Goleman Inteligencja Emocjonalnamiejsce w wypadku dzieci, które są maltretowane fizycznie i emocjonalnie oraz wykorzystywaneseksualnie.Najbardziej szczegółowe badania tych zmian w mózgu prowadzone są w Krajowym CentrumBadań nad Wstrząsem Pourazowym [National Center for Post-Traumatic Stress Disorder], któreobejmuje sieć placówek badawczych zlokalizowanych w szpitalach Urzędu do Spraw Weteranów,gdzie przebywa wielu weteranów wojny wietnamskiej i innych wojen cierpiących na wstrząspourazowy.Większa część naszej wiedzy o tej chorobie pochodzi właśnie z badań weteranów.Jednak obserwacje te odnoszą się również do dzieci, które przeżyły ostry uraz emocjonalny, takichjak uczniowie Szkoły Podstawowej Clevelanda. Ofiary niszczącego urazu mogą już nigdy nie odzyskać dawnej tożsamości biologicznejpowiedział mi Dennis Charney.5 Charney, psychiatra z Yale, jest dyrektorem kliniki neurologii wKrajowym Centrum Badań nad Wstrząsem Pourazowym. Nie jest ważne, czy jego przyczynąbyło nieustające przerażenie wywołane walką, torturami albo powtarzającym się maltretowaniemw dzieciństwie czy też jednorazowe przeżycie, takie jak zaskoczenie przez szalejący huragan alboznalezienie się o krok od śmierci w wypadku samochodowym.Każdy stres, na którego przyczynęnie mamy żadnego wpływu, wywiera takie same skutki biologiczne.Kluczowe znaczenie ma tu zwrot: na którego przyczynę nie mamy żadnego wpływu.Jeśli ktoś uważa,że może coś zrobić w katastrofalnej sytuacji, że może uzyskać pewien wpływ na jej przebieg, toradzi sobie emocjonalnie dużo lepiej niż osoba, która czuje, że jest całkowicie bezradna.Tym, cosprawia, że dane wydarzenie jest subiektywnie przytłaczające, jest właśnie ów element bezradności.Jak powiedział mi John Krystal, dyrektor Laboratorium Farmakologii Klinicznej Centrum: Powiedzmy, że ktoś zaatakowany nożem wie, jak się obronić, i podejmuje w tym celu stosownedziałania, a ktoś inny myśli w tym samym położeniu. Już po mnie.Ta druga, bezradna osobajest pózniej bardziej podatna na wystąpienie wstrząsu pourazowego.Chwila, w której czujesz, żetwoje życie jest zagrożone i nie możesz nic zrobić, aby tego uniknąć, jest momentem, w którymzaczynają się zmiany w mózgu.Tego, że decydującą rolę w powstaniu wstrząsu pourazowego odgrywa bezradność, dowiodłydziesiątki eksperymentów na parach szczurów laboratoryjnych, z których każdy znajdował się wosobnej klatce i otrzymywał łagodne, ale dla szczura bardzo stresujące wstrząsy elektryczne ozmiennym natężeniu [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • agnieszka90.opx.pl