[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Postaci burżujów we wszystkich filmach Eisensteina, od dyrektorów fabrykw pierwszym filmie Strajk (1924) do ulizanego premiera Kierenskiego w Pazdzierniku, bardzoprzypominają ojca reżysera. Tata miał 40 par lakierków  wspominał Eisenstein. Nie uznawałinnych butów.I miał ich wielki wybór na każdą okazję.Prowadził nawet rejestr, w którymodnotowywał ich stan: nowe, stare, zadrapane.Od czasu do czasu przeprowadzał przeglądi apel 56.Eisenstein napisał kiedyś, że poparcie przezeń rewolucji  miało niewiele wspólnegoz biedą i niesprawiedliwością społeczną& ale bezpośrednio i mocno wiązało się z pierwowzoremwszelkiej tyranii społecznej  z despotyczną władzą ojca w rodzinie 57.Ale zaangażowanie Eisensteina w rewolucję związane było również z jego artystycznąwizją nowego społeczeństwa.W jednym z rozdziałów swoich pamiętników, zatytułowanymDlaczego zostałem reżyserem, zródła swojej inspiracji artystycznej upatruje Eisensteinw zbiorowym wysiłku saperów Armii Czerwonej budujących most pod Piotrogrodem:Mrowisko surowych rekrutów o chłopięcych twarzach posuwało się wytyczonymiścieżkami z precyzją i karnością, pracując zgodnie przy budowie stopniowo rosnącego mostu,który sięgał przez rzekę.Gdzieś w tym mrowisku ja również się poruszałem.Na ramionach,chronionych skórzanymi podkładkami, dzwigałem opartą kantem deskę.Postaci poruszały sięszybko, niczym tryby mechanizmu zegarowego, podbiegały do pontonów i rzucały dzwigaryi poręcze połączone wiązkami kabli  był to prosty i harmonijny model perpetuum mobile, sięgającego coraz bardziej wydłużającą się drogą od brzegu rzeki do stale oddalającej siękrawędzi mostu& Wszystko to splotło się w cudownym, orkiestralnym, polifonicznymdoświadczeniu tworzenia& Do licha, to było coś świetnego!& Nie, to nie za sprawą choreografiiz klasycznych inscenizacji, ani wybitnych spektakli, ani złożonych orkiestrowych partytur, animisternych ewolucji corps de ballet po raz pierwszy doznałem tego uniesienia, zachwytu nawidok ruchu ciał biegnących z różną szybkością i w różnych kierunkach po rozległejpłaszczyznie, lecz za sprawą gry przecinających się orbit, wciąż zmieniającej się formy, którąprzybierały linie tych ścieżek, i tworzenia przez nie chwilowych, zawiłych wzorów, które zarazrozpadały się na zawsze.Most pontonowy& otworzył mi oczy na rozkosze tej fascynacji, któranigdy już mnie nie opuściła58.Eisenstein starał się wprowadzić tę poezję ruchu do scen zbiorowych, które zajmujączołowe miejsce w jego filmach od Strajku do Pazdziernika.W 1920 roku, po powrocie do Moskwy, Eisenstein przystąpił do Proletkultu jako reżyserteatralny i został uczestnikiem warsztatów Kuleszowa.Jedno i drugie naprowadziło go na pomysłtypage  użycia w filmie aktorów -amatorów, czyli  prawdziwych typów ludzkich wziętych(czasem zupełnie dosłownie) z ulicy.Metodę tę zastosował Kuleszow w Niezwykłych przygodachMr Westa w kraju bolszewików (1924) oraz sam Eisenstein w swoim słynnym PancernikuPotiomkinie (1925) i w Pazdzierniku.Proletkult wywarł trwały wpływ na Eisensteina, zwłaszczana obraz mas w jego filmach historycznych.Najsilniej jednak wpłynął na jego twórczośćMeyerhold, do którego szkoły teatralnej wstąpił Eisenstein w 1921 roku.Wsiewołod Meyerhold był czołową postacią rosyjskiej awangardy.Urodzony w 1874roku w prowincjonalnym mieście Penzie w rodzinie miłośników teatru, był początkowo aktoremTeatru Artystycznego w Moskwie.W pierwszym dziesięcioleciu XX wieku reżyserował własneeksperymentalne przedstawienia, inspirując się symbolizmem.Teatr uważał za wysocestylizowaną, wręcz abstrakcyjną sztukę, a nie naśladownictwo rzeczywistości i przywiązywałwielką wagę do mimiki i gestów jako sposobu wyrażania idei.Założenia swojej koncepcjizaczerpnął z tradycji włoskiej commedia dell'arte i japońskiego teatru kabuki, które nie różniłysię wiele od systemu Delsarte'a-Dalcroze'a.W latach 1905 1917 Meyerhold wystawił szeregwspaniałych inscenizacji w Petersburgu (a pózniej w Piotrogrodzie).Należał do tych nielicznychludzi sztuki, którzy poparli nacjonalizację teatrów przez bolszewików w listopadzie 1917 roku.W następnym roku Meyerhold wstąpił nawet do partii, a w 1920 roku został kierownikiemwydziału teatru w Ludowym Komisariacie Oświaty, kierującym edukacją i życiem artystycznymw Rosji Sowieckiej.Pod hasłem  teatralnego Pazdziernika rozpoczął rewolucję przeciwkostarym, naturalistycznym konwencjom teatralnym.W 1921 roku założył państwową szkołęreżyserii (Gosudarstwiennyje Wysszyje Rieżyssierskije Mastierskije, od 1922 rokuGosudarstwiennyj Institut Tieatralnogo Iskusstwa  GITIS), której absolwenci mieliwyprowadzić jego rewolucyjny teatr na ulice.Eisenstein należał do pierwszych uczniówMeyerholda.Twierdził pózniej, że sztuki Meyerholda zainspirowały go do  porzucenia inżynieriii oddania się sztuce 59.Dzięki Meyerholdowi Eisenstein wpadł na pomysł spektaklumasowego  teatru autentycznego życia, który przełamie konwencje i iluzje sceniczne.Uczyłaktorów wyrażać emocje i myśli ruchem i gestem; wzorem Meyerholda wprowadził do swoichfilmów farsę i pantomimę, gimnastykę i sztuczki cyrkowe, sugestywne symbole wizualnei montaż.Eisensteinowski montaż filmowy również zdradza wpływ stylizacyjnej koncepcjiMeyerholda.W przeciwieństwie do montażu Kuleszowa, który działał na widza podprogowo,metodę Eisensteina cechował niedwuznaczny dydaktyzm.Odpowiednie zestawienie obrazówmiało angażować widza w sposób świadomy i skłaniać go do wyciągnięcia słusznych wniosków ideologicznych.Na przykład w Pazdzierniku Eisenstein montuje obrazy białego koniaspadającego z mostu do Newy ze scenami, w których oddział kozacki tłumi demonstracjęrobotniczą przeciwko Rządowi Tymczasowemu w lipcu 1917 roku.Metaforyka jest bardzozłożona.W rosyjskiej tradycji intelektualnej koń od dawna był symbolem apokalipsy.Przed 1917rokiem symboliści przedstawiali za jego pomocą rewolucję, której zbliżanie się przeczuwali.(WPetersburgu Biełego straszy tętent cwałujących koni mongolskich).Biały koń był także, międzyinnymi, symbolem tradycji bonapartystowskich.W propagandzie bolszewickiej generał nabiałym koniu uosabiał więc kontrrewolucję.Po stłumieniu demonstracji lipcowych nowy premier Rządu Tymczasowego AleksandrKierenski kazał aresztować przywódców bolszewickich, którzy starali się wykorzystać zamieszkido przejęcia władzy.Lenin, zmuszony do ukrywania się, potępił Kierenskiego jakobonapartystowskiego kontrrewolucjonistę.Jego stanowisko ilustruje w Pazdzierniku zestawieniekadrów Kierenskiego, który żyje jak cesarz w Pałacu Zimowym, z obrazami Napoleona.Podobnie konceptualny montaż zastosował w sekwencji pod ironicznym tytułem  ZaBoga i Ojczyznę , która przedstawia marsz na Piotrogród kontrrewolucyjnych wojsk poddowództwem generała Korniłowa w sierpniu 1917 roku.Eisenstein dokonał wizualnejdekonstrukcji idei  Boga , bombardując widza łańcuchem obrazów (ikona  siekiera  szabla błogosławieństwo  krew), który coraz dobitniej kwestionuje tę ideę60 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • agnieszka90.opx.pl