[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Publicystyka epoki oœwiecenia:W okresie oœwiecenia rozwija siê publicystyka.Powstaj¹ pierwsze czasopisma: "Monitor" (1765r.), "Zabawy przyjemne i po¿yteczne", "Gazeta Narodowa i Obca".Na ³amach "Monitora" redagowa³ m.in.I.Krasicki.W esejach, felietonach, report-a¿ach autorzy kryty-kuj¹ sarmackie zachowanie, propaguj¹ wzór oœwieconego szlachcica, krytykuj¹ feudalizm, walcz¹ o tolerancjê i o œwieck¹ edukacjê.Zajmuj¹ siê sprawami literatury i teatru.Do publicy-styki w s³u¿bie kraju zaliczyæ mo¿na dzie³a St.Staszica - "Uwagi nad ¿yciem Jana Zamoy-skiego" oraz Hugona Ko³³¹taja - "O przysz³ym sejmie Anonima listów kilka".Staszic wska-zywa³ na koniecznoœæ wprowadzenia edukacji œwieckiej, domaga³ siê by w sejmie o prawie decydowa³a wiêkszoœæ g³osów, o wiêzieniu by decydowa³ s¹d.Przestrzega³ przed wybieraniem cudzoziemców do w³adzy.Ko³³¹taj wyra¿a³ opiniê, ¿e sejm powinien zwróciæ wolnoœæ ch³opu, a pañszczyznê potraktowaæ jako kontrakt z dziedzicem.KONARSKI Stanis³aw (1700-1773):Pijar, pedagog, pisarz i publicysta; wybitny reformator szkolnictwa w Polsce XVIII w.Za³o¿yciel Collegium Nobilium (elitarna szko³a dla ch³opców z wy¿szy sfer; reformy: zniesienie kary ch³osty, nauk przyrodniczych; jêzyk polski – jêzykiem wyk³adniczym); autor podrêczników i programów szkolnych, a tak¿e dzie³ politycznych, jak "O skutecznym rad sposobie", wktórych walczy³ o reformê sejmu, m.in.o zniesienie liberum veto.LESZCZYÑSKI Stanis³aw (1677-1766):1704-09 i 1733-36 – król polski; przeciwnik Augusta II Sasa, wybrany pod naciskiem Szwedów; po ich klêsce pod Po³taw¹ opuœci³ kraj; poparty przez swojego ziêcia króla francuskiego Ludwika XV ponownie zosta³ wybrany królem polski.Podczas wojny sukcesyjnej wyparty przez wojska rosyjskie i saskie do Gdañska, sk¹d przed jego kapitulacj¹ uciek³ do Francji i abdykowa³ w 1736r.Otrzyma³ w do¿ywocie ksiêstwo lotaryñskie.W Polsce mia³ renomê dobrego gospodarza i mecenasa kultury.By³ podobnie jak Konarski przeciwnikiem liberum veto oraz napisa³ "G³os wolny wolnoœæ ubezpieczaj¹cy".STASZIC Stanis³aw (1755-1826):By³ mieszczaninem, synem burmistrza Pi³y.Po ukoñczeniu seminarium duchownego w Poznaniu wyjecha³ na studia zagraniczne.W Pary¿u poœwiêci³ siê naukom fizycznym i przyrodniczym, zapoznaj¹c siê z filozofi¹ Buffona, autora dzie³ przedstawiaj¹cy ewolucyjny tok dziejów œwiata.Po powrocie do kraju zosta³ wychowawc¹ synów Andrzeja Zamoyskiego, gdzie zapozna³ siê dok³adnie ze sprawami polityki.Po trzecim rozbiorze zaj¹³ siê badaniami geograficznymi i geologicznymi, które kontynuowa³ w pocz¹tkach nastêpnego stulecia.W 1800r.zosta³ cz³onkiem utworzonego Towarzystwa Przyjació³ Nauk (_), a póŸniej zosta³ jego prezesem.Organizowa³ szkolnictwo zawodowe, górnictwo i hutnictwo, za³o¿y³ Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie, a ch³opom w swych dobrach nada³ ziemiê na w³asnoœæ.Równie bogaty jest dorobek pisarski Staszica, gdzie oprócz rozpraw politycznych i spo³ecznych s¹ t³umaczenia prac naukowych m.in.: "Epok natury" Buffona, dzie³ literackich "Iliady" Homera.S¹ te¿ jego oryginalne prace literackie z dziedziny geografii, geologii, statystyki: "O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski".KO££¥TAJ Hugo (1750-1812):Pochodzi³ z niezmo¿nej rodziny szlacheckiej na Wo³yniu.W wieku 18 lat ukoñczy³ studia w Akademi Krakowskiej, uzyskuj¹c doktorat filozofii.Nastêpnie za granic¹ studiowa³ teologiê i prawo, a po powrocie do kraju rozpocz¹³ pracê w Towarzystwie do Ksi¹g Elementarnych(_).Po powrocie do Warszawy nawi¹zuje kontakty z przysz³ymi przywódcami stronnictwa patritycznego.W okresie Sejmu Czteroletniego nie ogranicza siê do pisania rozpraw politycznych; w swoim domu organizuje oœrodek propagandowo-informacyjny, nazwany KuŸni¹ Ko³³¹tajowsk¹.Grono 12 publicystów wspó³dzia³a³o tu w formowaniu opinii publicznej dla poparcia zdecydowanych reform politycznych.Ko³³¹taj by³ wspó³twórc¹ epokowej konstytucji majowej, potem wspó³organizowa³ sprzysiê¿enie przygotowuj¹ce powstanie koœciuszkowskie i uczestniczy³ w pracach powstañczego rz¹du.Po klêsce insurekcji, aresztowany przez Austriaków, 8 lat spêdzi³ w wiêzieniu [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • agnieszka90.opx.pl